De La Palma-vulkaan en het overwinnen van een eiland

We bezochten de Tajogaite-vulkaan, op het eiland La Palma. Een natuurkracht die een golf van solidariteit en verbetering met zich meebracht.

Iets meer dan twee jaar geleden, op 19 september 2021, begeleidde ik een reis in IJsland toen ik verrast werd door het nieuws uit Spanje. Op het eiland La Palma was een vulkaan tot leven gekomen en de lava stroomde krachtig uit verschillende monden, open in een spleet. Het was de vulkaan Cumbre Vieja, die uiteindelijk Tajogaite werd genoemd.

Het was de eerste van de 85 dagen waarin lava ongecontroleerd uit de aarde kwam. Die prachtige kracht van de natuur bracht de sociale ramp met zich mee die we allemaal kennen. Duizenden ontheemden; huizen, scholen, bedrijven, velden en wegen vernietigd; en een emotioneel litteken dat nog steeds blijft hangen bij alle getroffenen. Het was ook een tijd waarin solidariteit ontstond in de harten van het Spaanse volk.

Veel vrijwilligers gingen naar Isla Bonita om op welke manier dan ook te helpen en de bijdragen bleven maar komen. We voelden allemaal ons hart zinken toen we nadachten over de beelden van de wanhoop van de mensen, hulpeloos om te zien dat ze niets konden doen om die tongen van vuur te stoppen die, langzaam maar onverbiddelijk, alles wegnamen waar ze voor hadden gevochten en zich hadden opgewerkt. Twee jaar later bezocht ik ground zero van de Tajogaite-vulkaan. Het was als onderdeel van mijn eerste reis naar een eiland dat mij voor altijd veroverde.

Hoe kom je bij de Tajogaite-vulkaan?
De kloof die zich in de aarde heeft geopend en die bekend is geworden als de Tajogaitische vulkaan (hoewel deze feitelijk uit verschillende kraters en kleine mondingen bestaat), bevindt zich in het westelijke deel van het eiland La Palma.

De beste manier om er vanaf het vliegveld te komen is door een auto te huren en de iets meer dan 26 kilometer te rijden die het van de vulkaan scheiden. Natuurlijk moet je wel van bochtige wegen houden, want hier zie je dat La Palma vol bergen is.

We hadden het geluk dat we een geweldige gids hadden, Romeo, die ons naar de plek leidde.

Romeo was een jonge kerel, 23 jaar oud, zeer alert, sociaal en ondanks dat hij Duitse ouders had en in Duitsland geboren was, verhuisde hij op 2-jarige leeftijd naar het eiland en kende het als zijn broekzak. Na tien jaar als gids te hebben gewerkt, heb ik een bepaald klinisch oog om te weten of ik in handen ben van een goede professional als het mijn beurt is om aan de andere kant te staan. Het kostte me iets meer dan 5 minuten om te beseffen dat Romeo en ik een geweldige reis zouden hebben.

Hij was degene die ons vertelde dat we, om van het oostelijke naar het westelijke deel van het eiland te gaan, door een tunnel moesten gaan die door de lokale bevolking de ’tijdtunnel’ werd genoemd. Ik lachte toen hij me vertelde dat, ondanks dat het iets meer dan 1 km lang was, het weer aan elke kant van de tunnel totaal verschillend kon zijn. Ik geloofde hem niet.

Toen we daar aankwamen, moest ik mijn ongeloof inslikken. Terwijl we de bochten aan de oostkant beklommen, keek ik uit het raam en zag alleen maar grijze wolken die een lichte motregen op ons lieten vallen. We bereiken de tunnel en steken deze over. Nog geen minuut later kwamen we op een volledig droge weg terecht. De zon verblindde ons en de kleuren van de velden, de lucht en het vulkanische land glansden helder. Magisch.

De impressie van ground zero van de Tajogaitische vulkaan
We moesten nog ongeveer 15 minuten rijden om dichter bij de hoofdstroom van de Tajogaite-vulkaan te komen.

Toen we daar aankwamen, vonden we een kleine houten hut, waarin een bewaker zat, en een metalen hek waaraan verschillende bordjes met ‘verboden toegang’ waren bevestigd. We stapten uit het busje en reden over een verharde weg die afdaalde naar de zee, nog ver weg aan de horizon. Hoewel niet alles meer omheind was – je kon over een muur springen en zo bij de wasserette komen – stonden hier en daar nog wel bordjes die waarschuwden voor het verbod om die grenzen te overschrijden.

Niet iedereen nam ze echter serieus, want we zagen drie buitenlandse kinderen door de gestolde magmatische overblijfselen lopen en non-stop selfies maken. Er zijn mensen voor alles. Je weet wel.

We beperkten ons tot het maken van enkele foto’s en na Romeo’s uitleg hielden we een ijzige stilte terwijl we het imposante natuurlijke landschap bewonderden. Mijn gedachten dwaalden rond die plek en probeerden me voor te stellen hoe het eruit zou hebben gezien tijdens die bijna drie maanden van onophoudelijke uitbarstingen.

Ik had een basis om die mentale beelden te reproduceren, aangezien ik in 2022 het enorme fortuin had om een ​​actieve vulkaan van dichtbij te aanschouwen. Het was in IJsland, en ik moet toegeven dat die ervaring sindsdien in de top 3 van reiservaringen in mijn leven staat. Er was echter een heel belangrijk verschil tussen de IJslandse uitbarsting en die van La Palma: in IJsland vond deze plaats in een volledig onbewoond gebied en er werd geen materieel (of persoonlijk) verlies gerapporteerd.

De magmamuur, met een kleur tussen donkergrijs en zwart, rees in de hoogste delen enkele meters hoog. Een authentieke vulkanische massa die je in de verte tussen de kleine bergen van het natuurpark Cumbre Vieja kon zien afdalen, alsof het een rivier was uit een andere tijd, heel ver weg.

Eromheen hadden enkele bomen en struiken op miraculeuze wijze de verwoesting overleefd en dat contrapunt van kleur gegeven aan een land dat anders heel goed deel zou kunnen uitmaken van Tolkiens Mordor.

In de verte, hoog daarboven, opende zich een grote krater. De kleuren waren daar gevarieerder, met die zwavelafzettingen die gewoonlijk achterblijven na uitbarstingen en die de omgeving van de vulkanische monden kleuren met oker-, gele en oranje kleuren. Het was niet nodig een verrekijker te gebruiken om de stoom te kunnen waarderen die nog steeds uit sommige delen van de helling kwam. En het feit dat de uitbarsting is gestopt, betekent niet dat de activiteit in de ondergrond is gestopt. Dat is de reden waarom toegang tot de wasserette niet is toegestaan.

De uitstoot van giftige gassen wordt ook gecontroleerd – en waar ze stromen, afhankelijk van de kracht en richting van de wind – om al dan niet groen licht te geven voor begeleide excursies naar de Tajogaitische vulkaan.

Verwoesting en wederopbouw
Na 85 dagen uitbarsting bleef de Tajogaitische vulkaan stil. Het was tijd om de schade te kwantificeren en na te denken over wederopbouw.

Een man verloor het leven door het inademen van gas toen hij op een dag – zelfs terwijl de uitbarsting actief was – naar buiten ging als onderdeel van een bemanning die verantwoordelijk was voor het verwijderen van as van daken en het voeren van dieren.

Meer dan 73 km wegen werden overspoeld door lava. Bijna 3.000 gebouwen – waaronder particuliere woningen, kerken, scholen, gezondheidscentra en bedrijven – en in totaal 1.219 hectare en 300 boerderijen werden verwoest. De gemeenten Todoque (waar de beroemde kerk van Pío X stond), La Laguna en Las Manchas werden het zwaarst getroffen.

Bovendien, toen de lava de zee bereikte, stolde deze en nam de oppervlakte van La Palma met ongeveer 48 hectare toe.

Een volwaardige natuurramp die, zoals we konden zien, nog steeds wordt gerepareerd.

Er waren enkele nieuwe rotondes aanwezig, zoals centrale sculpturen, kraanarmen en andere machines die vanaf het eerste moment hielpen. Al op de grond zagen we eindeloze machines die nog steeds worden gebruikt om alles opnieuw op te bouwen.

Sommige huizen, volledig omgeven door lava, lijken gered te zijn, maar Romeo vertelt ons dat hun interieur allemaal uit gestold magma bestaat.

De palmeros spreken over de vulkaan als iets dat er nog steeds is. Het zijn vriendelijke, gastvrije en glimlachende mensen, maar hun gelaatstrekken worden een paar seconden iets donkerder terwijl ze het zich herinneren. Hun eeuwige glimlach verschijnt echter al snel op hun gezicht als ze aan de toekomst denken. Ze zullen hieruit komen. Ze komen altijd voorop.

BRON: Viajablog – Hoofdfoto: (Tajogaite-vulkaan) Michael Hanisch.