Zuid-Spanje: de Europese drugsgateway

Over de hele wereld neemt de illegale drugshandel toe, evenals het aantal georganiseerde criminele bendes dat zich bezighoudt met de productie, handel en verkoop van drugs. De vraag naar hen is onverzadigbaar, evenals de wens van deze criminele groepen om nieuwe markten te veroveren.

Het sombere beeld dat we in Mexico zien, lijkt ver verwijderd van de meeste Europese landen, met hun stabielere democratische instellingen. Maar de waarheid is dat de kanker van de georganiseerde misdaad en illegale drugs zich al heeft gevestigd in de belangrijkste zeehavens van Europa. De meeste Europese landen zijn operationeel niet voorbereid om het probleem aan te pakken, noch hebben ze daarvoor het juridische kader. Als dit niet verandert, kan een land worden vernietigd, zoals al is gebeurd in Mexico.

‘De Galicische Baltasar Garzon’
Rechter Antonio Vazquez Tain wordt vaak omschreven als ‘de Galicische Baltasar Garzon’, een verwijzing naar de onverschrokken onderzoeksrechter van Madrid, die een van de bekendste advocaten van Europa is. Vazquez Tain begon zijn strijd tegen criminele organisaties en de drugshandel in de administratie district Campo de Gibraltar, in het zuidelijkste puntje van Spanje, in de jaren 1990. Hij merkte dat hij niet alleen te maken had met criminele bendes, maar ook met een cultuur van illegaliteit die diep geworteld was in de samenleving en zich uitbreidde tot staatsinstellingen.
Vazquez Tain zegt dat het pas toen de georganiseerde misdaad een “ondraaglijk geweldsniveau” bereikte, een reactie van de autoriteiten opriep.

In het Campo de Gibraltar-district in Andalusië, het meest zuidelijke deel van het Iberisch schiereiland, zijn drugsmaffia actief in vier van de zeven gemeenten: Algeciras, Los Barrios, La Línea de Concepcion en San Roque. Vazquez Tain legt uit dat hoewel het gebied zeer rijk is aan natuurlijke en culturele hulpbronnen, een aantal economische, sociale en geografische factoren het de drugshandel gemakkelijker hebben gemaakt om zich in dit gebied te vestigen. Een reden is de nabijheid – minder dan 20 kilometer (12,4 mijl) – van het koninkrijk Marokko, ’s werelds grootste exporteur van hasj. Het kweken van cannabis is officieel verboden in Marokko, maar in werkelijkheid wordt het getolereerd, aangezien duizenden gezinnen leven van de productie van de drug.

“Spanje is de nummer één op het gebied van in beslag genomen hasj. We nemen bijna 50% van alle wereldwijd in beslag genomen hasj in beslag”, zegt Vazquez Taín. ‘Campo de Gibraltar is nog steeds de belangrijkste toegangspoort tot het Europese continent voor deze drug.’

Witwassen van geld in Gibraltar
Een andere reden is dat Algeciras, een van Europa’s belangrijkste handelshavens wat betreft het aantal containers en de hoeveelheid behandelde goederen, in Campo de Gibraltar ligt.
“Algeciras is vooral een doorvoerhaven. Heel wat rederijen gebruiken deze haven om containers te lossen die vervolgens weer op andere schepen worden geladen en de wereld rond worden gestuurd. Veel van deze routes met een tussenstop in Algeciras zijn afkomstig uit landen waar cocaïne wordt geproduceerd Om deze reden wordt de rol van cocaïne steeds belangrijker in Campo de Gibraltar, naast hasjiesj’, zegt Vazquez Tain.

Een van de belangrijkste toegangspunten voor drugs in Europa
De Spaanse rechter haalt het laatste Europol-rapport aan, volgens welke de havens van Algeciras, samen met de havens van Valencia, Barcelona (beide Spanje), Rotterdam (Nederland) en Antwerpen (België) de belangrijkste toegangspunten zijn voor cocaïne in Europa. De verbinding tussen de haven van Rotterdam en Duitsland via de Rijn verklaart ook de groeiende cocaïnemarkt in Duitsland.
Vazquez Tain zegt dat een derde factor de criminaliteit is in de gemeente Linea de la Concepcion, die een hoge werkloosheid heeft en direct grenst aan de Britse enclave Gibraltar.

De rechter merkt op dat Gibraltar een belangrijke basis vormt voor het witwassen van geld en criminele activiteiten. “De enclave biedt een zeer gunstige belastingwetgeving die de oprichting van offshore-bedrijven bevordert en aanzienlijke belastingvoordelen oplevert”, zegt Vazquez Tain. Hoewel Gibraltar door de OESO of de Europese Unie niet als belastingparadijs is aangemerkt, merkt de rechter op dat de samenwerking van de autoriteiten op het gebied van het witwassen van geld en de bestrijding van de georganiseerde misdaad schaars is.

Is Algeciras slechts het begin?
‘De lokale drugsdealers wonen in luxueuze woningen; ze bezitten magazijnen en dokken. De autoriteiten hebben niet zo gemakkelijk toegang tot privé-eigendommen’, zegt de Spaanse rechter. De situatie die hij beschrijft, is opvallend vergelijkbaar met die in Mexico.
De speedboten die hasj uit Marokko naar het vasteland brengen, doen dit zelfs overdag, recht voor de lokale bevolking, en bevorderen een gevaarlijk klimaat van straffeloosheid. Veel jongeren zijn gefascineerd door de wereld van illegaliteit en de mythologie eromheen: ze krijgen tatoeages van speedboten of de Colombiaanse drugsdealer Pablo Escobar.

De criminele organisaties die actief zijn in Campo de Gibraltar zijn flexibel in hun aanpak, zegt Vazquez Tain: “Het zijn geen hiërarchisch gefixeerde structuren, dus ze verschillen nogal van de terroristische commando’s van de jaren tachtig.” Deze diagnose komt overeen met de modus operandi van het Mexicaanse Sinaloa-kartel. Flexibiliteit bij het samenstellen van individuele “werkgroepen” en de onvoorspelbaarheid van haar activiteiten zijn twee van de belangrijkste aspecten van het succes van de organisatie.

Hoogtepunt geweld
In 2018 bereikte het geweld en de strijd tegen de drugsmaffia een hoogtepunt in Spanje. Een gewapend commando van twintig man bestormde een ziekenhuis om een ​​gewonde drugshandelaar te bevrijden. Dit, en de dood van een jonge man die werd overreden door een speedboot in zee, betekende een tijdelijk einde aan de geweldsspiraal.

Veel waarnemers hebben het beschreven als een ‘Mexicanisering’ van de regio, maar in april 2018 scoorde de politie een spectaculair succes: Spaanse agenten bemachtigden 8,7 ton (9,6 Amerikaanse ton) cocaïne die vanuit Colombia in Algeciras was aangekomen in een container met bananen. Het was de grootste drugstransport die ooit in beslag is genomen in Europa De strijd die de Spaanse autoriteiten voeren in Campo de Gibraltar is van immens belang – niet alleen voor Spanje, maar ook voor de toekomst van Europa.

Onderzoeksjournalist en auteur Anabel Hernandez behandelt al jaren Mexicaanse drugskartels en corruptie. Na doodsbedreigingen te hebben ontvangen, werd ze gedwongen Mexico te verlaten en woont ze nu in Europa. Hernandez won voor haar werk de DW Freedom of Speech Award 2019 op het Global Media Forum in Bonn.

Bron (tekst en foto’s) dw.com