Llívia: een Spaanse enclave in Frankrijk
Diep in de Pyreneeën, omringd door Frans grondgebied, is het kleine stadje Llívia de afgunst van Catalanen – want Llívia is de afgelopen 350 jaar redelijk onafhankelijk geweest van zijn Spaanse thuisland – iets waar de rest van Catalonië moeite mee heeft, tenminste de afgelopen honderd jaar.
De onafhankelijkheid van Llívia, gescheiden van Spanje door een gang van een kilometer breed, is meer dan alleen fysiek. Toen Catalonië in 2017 een onafhankelijkheidsreferendum hield om te beslissen over het lot van de rijkste regio van het land, verklaarde de Spaanse regering het ongrondwettelijk en stuurde ze troepen om te voorkomen dat mensen hun stem uitbrengen. Alleen Llívia bleef gespaard. Terwijl honderden gewond raakten bij botsingen met de politie in verschillende Catalaanse steden, was de sfeer in Llívia op de verkiezingsdag feestelijk. Het stadscentrum was stampvol met een feestelijk publiek en een plaatselijke restauranthouder organiseerde een barbecue voor de kiezers.
Llívia was tot in de vroege middeleeuwen een belangrijke Romeinse nederzetting en de oude hoofdstad van Cerdanya. In 1659, na meer dan twee decennia van oorlog, bereikten Frankrijk en Spanje een vredesakkoord genaamd het Verdrag van de Pyreneeën, volgens de voorwaarden waarvan alle Spaanse “dorpen” ten noorden van de Pyreneeën aan Frankrijk zouden worden overgedragen. Maar Spanje hield vast aan Llívia en wees op een technisch punt dat Llívia een stad was en geen dorp, en dus bedroog het Frankrijk. De omliggende dorpen werden onderdeel van het Franse koninkrijk, maar Llívia bleef in Spanje en werd een enclave van Frankrijk. De gemeente van vijf vierkante mijl is nu verbonden met de rest van Spanje door een smalle, tweebaans “neutrale” weg, de N-154, die wordt beheerd door zowel Frankrijk als Spanje met een rotatie van elk zes maanden.
Omringd door Frans grondgebied gaf Llivia bepaalde tactische voordelen, zoals de mogelijkheid om het onafhankelijkheidsreferendum ongemoeid te laten. Op de dag van het referendum, toen Spanje het internet in Catalonië stopte, besloot de burgemeester van Llivia de Franse internetverbinding te gebruiken zodat de stemming kon doorgaan. Ze namen zelfs de stembiljetten mee naar Frankrijk om ze te laten tellen, voor het geval dat.
De inwoners van Llivia hebben lange tijd een sterk gevoel van onafhankelijkheid behouden. Overal in de stad wapperen Catalaanse vlaggen vanaf de daken van huizen en bedrijven.
Llívia heeft ook een symbiotische relatie met haar Franse buren. De stad deelt een ziekenhuis met Frankrijk, evenals vele andere gemeentelijke diensten die gezamenlijk worden beheerd en gefinancierd door de twee landen. De Fransen voelen zich aangetrokken tot de Spaanse exclave vanwege zijn rijkdom en omdat het daar goedkoper is. Er zijn geen douane in Llívia en als gevolg daarvan is het stadje een regelmatig winkelcentrum geworden voor de omringende Franse dorpelingen.
Maar er zijn ook nadelen aan het zijn een geheel door land omgeven stad in het buitenland. Het oplossen van eenvoudige zaken als watervoorziening en wegenonderhoud kan eeuwen duren, omdat er dubbel zoveel bureaucratie is. Een duurde 40 jaar. Llivia had oorspronkelijk twee waterbronnen, die beide grillig waren. In 1973 was er een overeenkomst om de stad toe te staan verbinding te maken met een derde bron, en deze was klaar om te worden ondertekend. Maar vanwege de bureaucratie van Madrid liep de kwestie 49 jaar vertraging op.
Madrid’s apathie jegens Llívia is een van de redenen waarom de steun voor onafhankelijkheid van Spanje sterk in de stad aanwezig is. Dankzij zijn unieke geschiedenis worden elk jaar duizenden mensen vanuit Frankrijk en het vasteland van Spanje naar Llívia aangetrokken, waardoor dit slaperige stadje kan genieten van economische welvaart. Er zijn hier ook nogal wat dingen te zien, zoals het 15e-eeuwse kasteel, een skioord en Europa’s oudste apotheek.
BRON: Kaushik Patowary – Amusingplanet – Hoofdfoto: (Llivia) John Engler.
